Tranh Chầu Bà Đệ Tứ Khâm Sai (Họa Sĩ Khá Hành)

Tranh: CHẦU BÀ ĐỆ TỨ KHÂM SAI

• Chất liệu: Giấy bồi biểu lụa (đã bao gồm dây treo) hoặc đóng khung
• Kích thước: 36x80cm (biểu), 30x45cm (khung)
• Mực in chuyên dụng bền màu, không phai
• Không loang khi gặp nước
• Thích hợp treo tường tại gia, phòng khách, phòng thờ, dùng để hộ niệm, làm quà tặng,…

“Khâm sai tứ phủ tuỳ tòng
Chiêu Dung công chú ngự đồng cứu dân.
Trong nghĩa thân ngoài thời nghĩa dưỡng
Nương uy trời độ lượng bao dung
Mặt hoa tươi tốt má hồng
Gồm lo tứ đức tam tòng vẻ vang.
Mày ngài tóc phượng vấn vương
Lưng ong má phấn xem càng tốt tươi.
Miệng chầu cười trăm hoa đua nở
Đáng lên tài tiên nữ bống lai
Vào tâu ra rộng khoan thai
Đã trong hiển ứng lại ngoài tối linh.”

Chầu Đệ Tứ là một vị Thánh trong Đạo Mẫu Tứ phủ Việt Nam. Chầu Đệ Tứ thuộc Địa Phủ và người đứng thứ tư trong hàng Tứ Phủ Chầu Bà. Danh hiệu của Chầu là Chiêu Dung Công chúa, được coi là người hầu cận, hóa thân của Mẫu Địa Tiên (Liễu Hạnh Công Chúa).

Bức họa Chầu Bà Đệ Tứ trong trang phục màu vàng, tay cầm kiếm uy nghi dựa theo tích xưa bà tham gia cầm quân đánh giặc, góp sức cùng Hai Bà Trưng chiến thắng vẻ vang trước quân Hán xâm lược.

Sự tích

Khi xưa, Chầu Bà vốn là Bồng Lai Tiên Nữ, cũng có tài liệu ghi rằng bà là Mai Hoa Công Chúa trên Thiên Cung. Bà hạ trần tại đất Quý Hương, An Thái, Vụ Bản, Nam Định. Bà giáng thế làm con gái một nhà họ Lí mang danh Lí Thị Ngọc Ba. Sau này, bà trở thành vị nữ tướng khảng khái, chính trực, nhiều lần giúp vua dẹp giặc.

Sự tích về bà được ghi chép trong cuốn “Di tích và đền miếu nữ danh nhân Việt Nam” rằng:

Tại xã Thiên Lộc, phủ Đức Quang (nay là xã Hoàng Diệu, huyện Chương Mỹ, Hà Nội) có ông tù trưởng Đặng Công Thành kết duyên cùng bà Lý Thị Ngọc. Ông bà sống có đức có tài, luôn làm việc phúc giúp dân. Sau khi chồng mất, bà Lý Thị Ngọc một mình nuôi 5 con trai khôn lớn. Dưới chế độ xâm lược tàn bạo của quân Hán lúc bấy giờ, mẹ con bà đã vận động nhân dân xây dựng đồn binh, ngày ngày luyện tập quân sỹ và cầm quân đi đánh trận. Mẹ con bà cũng góp công không nhỏ giúp Hai Bà Trưng dẹp quân Tô Định, thu phục 65 tỉnh thành. Bà Lý Thị Ngọc trước được Hai Bà Trưng phong danh Lý Thị Ngọc Ba – ý là tôn sùng bà lãnh tụ khởi nghĩa thứ ba, sau khi dẹp giặc thành công được vua Trưng Trắc phong danh Chiêu Dung Công Chúa. Được vua ban cho vùng đất Kim Cốc làm đất thang mộc, bà cùng các con xây dựng làng bản, cùng nhân dân làm ăn phát triển quê hương làng mạc. Tương truyền vào một ngày tháng Chạp, người ta thấy mẹ con bà xuống thuyền. Bỗng mây mù gió cuộn kéo đến , rồi không ai thấy mẹ con bà trở về nữa. Biết tin mẹ con bà đã hóa, Hai Bà Trưng đã vô cùng cảm kích và lệnh cho dân xây dựng đền thờ. Từ đó, mùng 6 tháng Chạp hằng năm là ngày giỗ cũng là ngày hội của làng Kim Cốc.

Sau này khi trở về Thiên Đình, bà được giao quyền khâm sai Tứ Phủ (từ Thủy Phủ cho tới Thiên Cung), Tam Tòa, biên chép sổ Thiên Đình, quyền cai bản mệnh gia trung (vậy nên có khi người ta còn gọi là Bà Thủ Bản Mệnh). Có khi chầu lại được coi là vị chầu bà giữ sổ Tứ Phủ, coi kho ngân xuyến, kề cận bên Mẫu Liễu Hạnh ở đất Phủ Dầy. Đôi khi thanh nhàn, chầu truyền các tiên nàng dạo chơi khắp chốn, từ quê hương ra kinh thành, vân du khắp mọi nơi.